جشن عشاق ایرانی (سپندارمذ)
سپندارمذ لقب ملی زمین یعنی گستراننده، مقدس، فروتن است. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندارمذگان را بعنوان نماد عشق می پنداشتند در نگاهی اسطورهای این امشاسپند دختر اهورامزداست و در سمت چپ او مینشیند و چون زمین زیر نظر اوست، به چهارپایان زمین میبخشد و خصوصیت راستین او از نامش بر میآید وی مظهرفرمانبرداری مخلصانه و هماهنگی مذهبی و پرستش است. او وظیفه دارد زمین را خرمآباد و پاک و بارور نگاه دارد. سپنته آرمئیتی وقتی دزدان و زنان و مردان بیملاحظه آزادانه روی زمین راه میروند آزرده میشود اما زمانی که پارسیان به کشت و کار و پرورش چهارپایان میپردازند یا هنگامی که فرزند پارسایی زاده میشود شادمان میگردد. ایزدان و ایزد بانوانی چون آبان، آناهیتا، و ماراسپند به یاری وی گمارده شدهاند و به فرمان اهورامزدا و به کوشش امشاسپند بانو سپنته آرمئیتی و دستیاران مینویش زمین پاک نگاه داشته میشود. این ایزد بانو به همراه دستیارانش با تاریکیها میجنگد تا خورشید بار دیگر از خاوران سر بر آورد. این امشاسپند جایگاه ویژهای نزد ایرانیان باستان داشته است و در باورهای آنها فرمان برداشتن تیر و کمان از سوی وی به آرش داده شده است تا با آن مرز ایران و توران تعیین شود و همچنین سپنته آرمئیتی با رخصت از منوچهر به پرسشهای افراسیاب بدکنش پاسخ گفت و آب به ایران شهر باز آمد در «روایت پهلوی» نخستین مردگیتی کیومرث (گی مرتن) از مام زمین (اسپندار مذ) زاده میشود. در ماه اسفند و به ویژه روز اسپندارمزد جشنی در جهت تکریم نقش زن و زمین برگزار میشده. این جشن با نامهای «مزدگیران» و «مژده گیران» نیز نامبردار بوده. در این روز زنان لباس نو میپوشیدند و انجام کارهای خانه بر عهده پدران و پسران بود مردان به زنان خود پیشکش میدادند. مادران و زنان خانواده را بر تخت شاهی مینشاندند و از کار خانه معاف میکردند و از آنها اطاعت میشده است. دوشیزگان نیز در این روز حق انتخاب همسر داشتند و میتوانستند به خواست خود مردی را انتخاب کنند. از اینرو به این روز جشن «مردگیران» نیز اطلاق میشده است. این روز فرصتی بود تا مردان مادران و همسران خود را گرامی بدارند. در این روز که روز بزرگداشت زمین نیز بوده ایرانیان باستان به کارهای عامالمنفعه از جمله کاشتن نهال میپرداختند. آنها به جهت ویژگیهای مشترک زمین با زن همچون زایندگی و آفرینندگی و پذیرندگی برای زمین نیز جنسیت مادینه فرض میکردند. این همبستگی ناشی از زندگی برزیگری ایرانیان باستان بوده که در مورد زمین مزروع و زهدان، عمل بارور کردن و کارو کشت را همانند میدانستهاند و جایگاه ویژهای برای زمین قایل بودهاند و هر دو را مستقیماً به اهورامزدا منتسب میکردند. بر خلاف برخی از ادیان و باورهای دیگر که خداوند در آنها دارای صفات مردانگی است اهورا مزدا از صفاتی مانند مهر و محبت شادی جاودانی که به حد کمال در زنان وجود دارد نیز برخوردار است. باید یادآور شد که در باورهای مزدیسنا اهورا مزدا تمام صفات خود را به بشر داده ولی گروهی از این فروزهها را در مردان و گروهی دیگر را نیز درزنان تقویت کرده است...